Događa li vam se često da za vrijeme punog mjeseca imate problema sa spavanjem ili ste uvjereni da vaš san nema nikakve veze s lunarnim fazama?
Mjesečeve faze prate se od davnine, te im se uvijek davala magična moć, posebno u određenim astrološkim položajima. No, bez obzira na folklor, vjerovanja i razne teorije, donedavno nisu postojali nikakvi naučni dokazi da mjesečeve faze zaista utiču na san. No, onda su naučnici na švicarskom Univerzitetu u Baselu došli do nevjerojatnog otkrića o povezanosti spavanja i mjeseca, i to sasvim slučajno.
Slučajno otkriće
Naučnicima koji su provodili strogo kontrolirano istraživanje o spavanju u svojem laboratoriju nad 33 osobe tokom trogodišnjeg perioda, tek je nekoliko godina kasnije na neformalnom druženju palo na pamet da bi san osoba koje su sudjelovale u istraživanju mogli usporediti s mjesečevim mijenama. Upravo su to učinili i došli do nevjerojatnih rezultata - pokazali su da postoje promjene u spavanju tokom mjesečevog ciklusa koji traje 29,5 dana, te da su za punog mjeseca, osobe koje su bile testirane doživljavale mnogo više prekida sna.
Tokom prvobitnog istraživanja naučnici su osobe na ispitivanju stavili u idealne laboratorijske uvjete za spavanje, te mjerili vrijeme potrebno osobama da zaspe, vrijeme cjelokupnog spavanja, vrijeme koje su osobe provodile u REM fazi i u fazi dubokog sna, moždanu aktivnost tokom faza dubokog sna, te noćne razine hormona melatonina. Treba imati na umu da tokom istraživanja nitko nije niti razmišljao o mjesečevim fazama.
Koban puni mjesec
Kada su naučnici analizirali dobivene podatke i usporedili ih s fazama mjeseca, uvidjeli su da se san značajno mijenjao tokom lunarnih ciklusa, s poremećajima sna koji su svoj vrhunac imali tokom nekoliko dana najbližih punom mjesecu.
Osobama koje su bile posmatrane tokom tih dana trebalo je prosječno pet minuta duže da utonu u san nego inače. Nakon što je prošao puni mjesec, vrijeme utonuća u san se smanjilo.
Tokom punog mjeseca testirane su osobe provele i do 30 posto kraće vrijeme u fazi dubokog sna, a EEG je pokazao smanjenu moždanu aktivnost i tokom dubokog sna. Razina melatonina je tokom tog razdoblja pala, odnosno bila je na najmanjoj razini. Općenito, kod testiranih osoba cjelokupni san je tokom punog mjeseca trajao prosječno 20 minuta kraće, a i same osobe su tokom faze punog mjeseca govorile da su spavale puno lošije.
Kako mjesec utiče?
Očito je da postoji povezanost mjesečevih faza i spavanja, ali na koji način tačno?
Naučnici imaju određene ideje i objašnjenja te pojave. Tvrde da svi u sebi nosimo unutrašnji biološki sat koji je povezan s mjesečevim ciklusom. Cirkadijurni ritmovi koji regulišu životne funkcije u organizmu tokom 24,5 sata, uključujući i spavanje, povezani su s mjesečevim cirkalunarnim ritmom koji traje 29,5 dana.
Međutim, drugi naučnici animalnu fiziologiju povezuju s lunarnim fazama, a koja je dokazana kod nekih vodenih životinja.
Ipak, još uvijek mnogo toga o uticaju mjeseca na gravitacijsko polje Zemlje, te općenito na život na Zemlji nije poznato, pa tako ni uticaj mjeseca na sva živa bića na Zemlji, uključujući i čovjeka.
